O historii Straży Miejskiej słów kilka

  • Blogi
  • Felietony
Grzegorz Grondys / 25.08.2016 / Komentarze
Obrazek użytkownika Grzegorz Grondys
Felieton komendanta Straży Miejskiej dr Grzegorza Grondysa

Ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych dzień 29 sierpnia został ustanowiony Dniem Straży Gminnej

Pierwsze informacje o strażach miejskich działających na terenie Polski można znaleźć w materiałach historycznych pochodzących ze średniowiecza. W tamtych czasach głównymi zadaniami straży było zapewnienie bezpieczeństwa miast, sprawowanie kontroli targowej, w tym sprawdzanie prawidłowości w miarach i wagach oraz zakazu handlu w niedzielę i inne święta, a także egzekwowanie przestrzegania przepisów sanitarno-porządkowych związanych z czystością i porządkiem w mieście. Strażnicy miejscy zatrzymywali osoby zakłócające porządek, przestępców, włóczęgów, konwojowali i pilnowali więźniów oraz więzienia. Uczestniczyli w przesłuchaniach podejrzanych i egzekucjach oraz wykonywali niektóre kary takie jak chłosta czy wypędzenie z miasta. Do obowiązków strażników należał obchód po zmroku bram i ulic miejskich, sprawdzanie spokoju i zagrożenia pożarowego. Strażnicy realizowali nie tylko obowiązki związane z utrzymaniem codziennego ładu i porządku publicznego w mieście, ale także wykonywali czynności poza jego murami pilnując łąk, pastwisk miejskich i grobli[1].

Przełożonym straży miejskiej był specjalnie zatrudniany urzędnik zwany kapitanem, hetmanem lub hutmanem. Sprawował on również nadzór nad więzieniem miejskim, ratuszem, a także nad pracą kata. Hutman posiadał klucze do bram miasta, decydując o wpuszczaniu osób do miasta po zamknięciu bram. W miastach, w których nie zatrudniano dowódcy straży miejskiej to burmistrz sprawował bezpośredni nadzór nad strażą, a w nocy zastępował go specjalnie powoływany burmistrz nocny. Jego głównym zajęciem był nadzór nad bezpieczeństwem i porządkiem publicznym w porze nocnej, w tym nad stróżami i strażą nocną oraz więzieniem miejskim.[2].

Hutman i strażnicy byli jednolicie umundurowani, najczęściej w barwach miejskich, a na mundurze posiadali symbol lub herb miasta. Za swoją służbę otrzymywali wynagrodzenie z kasy miejskiej. Składali oni również przysięgę, w której zobowiązywali się do posłuszeństwa i wierności władzom miejskim, przestrzegania prawa i zachowania tajemnic, dbania o dobro miejskie, a także wszystkich mieszkańców i gości traktować sprawiedliwie.  W literaturze historycznej spotyka się cały szereg oficjalnych bądź potocznych określeń dla straży i strażników: ceklarze, cepacy, circulatores, custodes, custos, cuzarze, czeladź miejska, drążnicy, pobudkowie, sagittarii, strażnicy miejscy, stróże nocni, strzelcy, śledzie, vigiles, vigiles nocturni.

Strażnicy miejscy podlegali ochronie prawnej i za jakiekolwiek wystąpienia przeciwko ich czci, zdrowiu i życiu groziły surowe kary. Na ich uzbrojeniu znajdowały się pałki, cepy bojowe, miecze, włócznie, halabardy, łuki, kusze, hełmy, tarcze, pancerze, półpancerze, a w późniejszym okresie broń palna. Szczegółowe regulacje dotyczące funkcjonowania straży miejskich zawarte były w statutach miejskich[3].

Taka sytuacja trwała nieprzerwanie do XVIII wieku. Wojny, a w szczególności podział Polski na zabory doprowadziły do upadku gospodarczego miast,
a jednocześnie do degradacji roli straży miejskich. Wyjątkowym okresem był okres Insurekcji Kościuszkowskiej, gdzie jednym z głównych zadań władz powstańczych było utrzymanie spokoju i porządku publicznego. Na terenach miast i wsi tworzono milicję miejską i wiejską, do których powoływano zdolnych do noszenia broni mężczyzn, w wieku od 18 do 28 lat. Przykładowo w Warszawie, do służby w milicji miejskiej powołano ogółem dwadzieścia jeden tysięcy pięciuset osiemdziesięciu mężczyzn. Milicjanci miejscy nie byli umundurowani, ale nosili sukienne naramienniki z napisem W.C.N. (Wolność, Całość, Niepodległość), a ich podstawowym zadaniem było utrzymanie bezpieczeństwa i spokoju w stolicy poprzez pełnienie wart, wystawianie pikiet, patrolowanie miasta, nadzór nad więzieniami i aresztami oraz wspomaganie obrony zewnętrznej miasta. Milicją miejską dowodził prezydent miasta lub komendant generalny, ale w przypadku ogłoszenia alarmu następował podział dowództwa pomiędzy prezydenta, który z połową milicjantów zapewniał bezpieczeństwo w mieście, a komendanta garnizonu, pod którego komendą druga połowa walczyła na wałach. Uzbrojenie stanowiła broń palna, piki, kosy
i szable. Na terenach zajętych przez zaborców, systemy administracyjne, w tym organy bezpieczeństwa publicznego, systematycznie zastępowane były rozwiązaniami przyjętymi w poszczególnych państwach zaborczych, za wyjątkiem w późniejszym okresie Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego[4].

W Księstwie Warszawskim utworzono nieumundurowane oddziały Gwardii Narodowej na wzór francuski. Gwardia miała zabezpieczać spokój wewnętrzny
i pomagać wojsku w przypadku wojny. Było to swego rodzaju pospolite ruszenie, gdzie służbie podlegali mieszkańcy w wieku od 20 do 50 lat. W 23 miastach Księstwa powołano 2270 ludzi, w oddziałach liczących od 50 do 600 gwardzistów. Działały one na obszarze gminy, na której terenie zostały utworzone i podlegały właściwemu prezydentowi, burmistrzowi lub wójtowi[5].

W okresie Królestwa Polskiego o istnieniu i funkcjonowaniu miejskich służb porządkowych świadczyły organizowane gwardie miejskie i straże bezpieczeństwa, szczególnie w czasie trwania Powstania Listopadowego i Powstania Styczniowego. Ich zadaniem było wspomaganie działań oddziałów powstańczych, zbieranie informacji, pełnienie wart i kontrolowanie umocnień, jak również patrolowanie ulic, ochrona więzień, fabryk, budynków publicznych oraz transportów z zaopatrzeniem. Po upadku Powstania Styczniowego miastom odebrano uprawnienia policyjne[6].

Sytuacja dla tworzenia miejskich służb porządkowych uległa poprawie przed wybuchem I wojny światowej. W zależności od zaboru, z inicjatyw obywatelskich w granicach dopuszczanych przez władze tworzono komitety obywatelskie, straże obywatelskie, milicje obywatelskie lub straże miejskie. Do ich zadań należał nadzór nad bezpieczeństwem publicznym: zatrzymywanie przestępców, zabezpieczenie śladów, prowadzenie dochodzeń, zapobieganie nieszczęśliwym wypadkom, nadzór nad ruchem ulicznym miast oraz utrzymaniem porządku tak na ulicach jak i w lokalach publicznych. Poza tym wykonywali czynności mające na celu opiekę nad mieniem publicznym, nadzór nad przestrzeganiem przepisów sanitarnych, obyczajowych i regulujących prowadzenie handlu oraz nadzór nad budowami i przestrzeganiem przepisów budowlanych. Udzielały też pomocy we wszystkich sprawach miejskich wszelkim władzom cywilnym, wojskowym i okupacyjnym, oraz instytucjom społecznym.

Po odzyskaniu niepodległości na terenie Polski działało szereg formacji zajmujących się bezpieczeństwem obywateli. Wśród nich były straże miejskie, powiatowe, gminne i wiejskie oraz straże bezpieczeństwa. Były powoływane
z inicjatyw samorządowych lub w ramach różnych ugrupowań politycznych.
W późniejszym okresie w ramach unifikacji, wszystkie działające na terenie kraju organizacje bezpieczeństwa publicznego przekształcono w policje komunalne, a 24 lipca 1919 roku, utworzono Policję Państwową. Z niewielkimi wyjątkami (Straż Miejska w Krynicy) w okresie międzywojennym, straże miejskie w Polsce nie funkcjonowały[7].  

Wybuch II wojny światowej wymusił na lokalnych władzach potrzebę powołania straży miejskich, gminnych i gromadzkich. Miały one za zadanie wspierać działania Policji Państwowej, chronić ważne obiekty i urządzenia. Do niepłatnej służby w straży zobowiązani byli tak mężczyźni jak i kobiety, w wieku od 17 do 60 lat. Uzupełnieniem tej działalności były Straże Obywatelskie powoływane w celu zapewnienia bezpieczeństwa mieszkańców, ochrony przed kradzieżami i grabieżami, gaszenia pożarów, ochrony budynków i majątku narodowego, ale także wydawania żywności, organizacji schronienia dla poszkodowanych czy nadzoru nad grzebaniem zwłok. Straże Obywatelskie zostały rozwiązane pod koniec października 1939 roku[8].

W czasie okupacji hitlerowskiej, obok walki zbrojnej z najeźdźcą, ważne było także bezpieczeństwo obywateli, tak w okresie planowanego powszechnego powstania, jak i po zakończeniu działań wojennych. Organizowano okręgowe
i powiatowe, tajne struktury administracyjne. Wśród tych instytucji zostały określone także zadania dla Straży Samorządowej. Celem ich powołania było utrzymanie porządku i spokoju publicznego w gminach oraz dbania o bezpieczeństwo osób i mienia w gminach miejskich i wiejskich. Każda gmina miała utworzyć przynajmniej jeden 8-10 osobowy posterunek, a w mieście miały funkcjonować komisariaty. Wyznaczeni instruktorzy straży samorządowych przygotowywali merytorycznie członków straży do działania poprzez konspiracyjne szkolenia, oparte na programach przedwojennych kursów policyjnych. Organem pomocniczym dla Straży Samorządowych miały być tworzone ochotniczo formacje Straży Obywatelskiej, których zadaniem miał być nadzór nad ważnymi obiektami oraz mieniem publicznym i prywatnym w miejscowościach, gdzie funkcjonowały Straże Samorządowe[9].

Po wyzwoleniu, tylko na ziemiach odzyskanych, na terenach gmin wiejskich
i miejskich powoływano Straże Obywatelskie, które miały wspierać działania MO. Służba w straży była obowiązkowa, płatna i nie przekraczała 16 godzin tygodniowo. Była to formacja uzbrojona w broń palną, a uprawnienia jej były dość szerokie, od legitymowania po zatrzymywanie osób podejrzanych. Straże Obywatelskie zostały rozwiązane z chwilą utworzenia ORMO w 1967 roku[10].  

Na przełomie lat 80 i 90 XX wieku zapoczątkowano w Polsce proces transformacji ustrojowej, który dał początek wielu zmianom m.in. w życiu społecznym, gospodarczym, ekonomicznym. Transformacja wpłynęła również na stosunek zarówno państwa, jak i obywateli do polityki bezpieczeństwa państwa.
W drugiej połowie lat 90 zauważalna stała się coraz mniejsza efektywność
w zapewnianiu bezpieczeństwa publicznego przez instytucje administracji rządowej. Zjawiskom pozytywnym występującym na początku tej drogi zaczęły towarzyszyć zjawiska społecznie negatywne. Zjawiska negatywne wywoływały w społeczeństwie poczucie zagrożenia. Poziom zagrożeń wzrastał, natomiast rozwój istniejących już instytucji nie nadążał za coraz większymi i szybszymi zmianami. Również wydatki państwa na instytucje bezpieczeństwa publicznego były utrzymywane na tym samym poziomie. Młode państwo polskie zaczęło poszukiwać nowych rozwiązań. Obok zrównoważonego rozwoju gminy, administracja rządowa dążyła do osiągnięcia możliwie największego poczucia bezpieczeństwa obywateli. Decentralizacja w dziedzinie zapewniania bezpieczeństwa publicznego poprzez przyjęcie ustaw o strażach gminnych oraz ochronie osób i mienia była próbą poprawy sytuacji
w państwie kosztem nakładów finansowych ze strony samorządu terytorialnego i osób prywatnych.

Koszty funkcjonowania rządowych instytucji bezpieczeństwa publicznego powinno ponosić państwo, jednak od samego początku stworzono możliwości wspomagania finansowego Policji i Państwowej Straży Pożarnej. W kosztach działania Policji bardzo często partycypuje gmina, której pomoc przejawia się
w szczególności w: bezpłatnym użyczaniu lokali na posterunki czy komisariaty Policji, ponoszeniu kosztów ich remontów; zakupie sprzętu łączności, samochodów, motocykli; zakupie paliwa; fundowaniu nagród pieniężnych dla najlepszych policjantów; pokrywaniu kosztów utrzymania dodatkowych etatów dzielnicowych; pokrywania kosztów funkcjonowania patroli ponadnormatywnych.

Często takie możliwości są wykorzystywane w sposób wręcz karykaturalny. Wyposażenie jednostki Policji w nowe środki transportu jest uzależnione od pokrycia połowy kosztów zakupu przez samorządy lokalne, natomiast w połowie sfinansowane radiowozy przez konkretne gminy są wykorzystywane na innych terenach. Policja uzależnia patrolowanie akwenów wodnych przylegających do miast od sfinansowania paliwa przez gminy. Wiele samorządów lokalnych zgodziło się na finansowanie dodatkowych etatów dzielnicowych nie do końca zdając sobie sprawę, że będzie musiało wykładać potężne środki finansowe na etaty, które zostaną wykorzystane nie do zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego na terenie gmin, które etaty sfinansowały, ale do załatania braków kadrowych w innych jednostkach policji i na innym terenie. Stworzono możliwości uczestniczenia w pokrywaniu wydatków inwestycyjnych, modernizacyjnych lub remontowych oraz kosztów utrzymania i funkcjonowania jednostek organizacyjnych Policji, a także zakupu niezbędnych dla ich potrzeb towarów i usług przez państwowe jednostki organizacyjne, stowarzyszenia, fundacje, banki oraz instytucje ubezpieczeniowe.

Wśród uprawnień gminy w tamtym czasie znalazło się uprawnienie do powoływania własnych samorządowych, wykonujących zadania z zakresu prawa miejscowego, umundurowanych formacji – straży gminnych, miejskich. Straże są jednym z narzędzi samorządu gminnego do realizacji zadania własnego, jakim jest ochrona bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego na terenie gminy[11]. Straże gminne nie posiadają struktury liniowej tworzonej na wzór służb mundurowych, a tym samym organów centralnych. Ustrój straży jest odwzorowaniem principiów odnoszących się do samorządów terytorialnych, które są autonomiczne i niezależne. Podobnie straże gminne są wobec siebie niepodległe, autonomiczne i niezależne. Samodzielnie rozstrzygają sprawy społeczności lokalnych, w granicach prawnego upoważnienia. Między strażami nie ma zastosowania zasada subsydiarności, która jest regułą kompetencyjną pomiędzy administracją rządową a samorządową.

Tworzenie straży gminnych, miejskich w Polsce rozpoczęto na podstawie ustawy o Policji z dnia 6 kwietnia 1990 r.

Do zadań straży należy w szczególności: ochrona spokoju i porządku
w miejscach publicznych; czuwanie nad porządkiem i kontrola ruchu drogowego w zakresie określonym w przepisach o ruchu drogowym; kontrola publicznego transportu zbiorowego — współdziałanie z właściwymi podmiotami w zakresie ratowania życia i zdrowia obywateli, pomoc w usuwaniu awarii technicznych i skutków klęsk żywiołowych oraz innych miejscowych zagrożeń; zabezpieczenie miejsca przestępstwa, katastrofy lub innego podobnego zdarzenia albo miejsc zagrożonych takim zdarzeniem przed dostępem osób postronnych lub zniszczeniem śladów i dowodów, do momentu przybycia właściwych służb, a także ustalenie, w miarę możliwości, świadków zdarzenia; ochrona obiektów komunalnych i urządzeń użyteczności publicznej; współdziałanie z organizatorami i innymi służbami w ochronie porządku podczas zgromadzeń i imprez publicznych; informowanie społeczności lokalnej o stanie i rodzajach zagrożeń, a także inicjowanie i uczestnictwo w działaniach mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie
z organami państwowymi, samorządowymi i organizacjami społecznymi.

W związku z realizacją tych zadań straży przysługuje prawo do obserwowania
i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń w miejscach publicznych w przypadku, gdy czynności te są niezbędne do wykonywania zadań oraz w celu: utrwalania dowodów popełnienia przestępstwa lub wykroczenia, przeciwdziałania przypadkom naruszania spokoju i porządku w miejscach publicznych i ochrony obiektów komunalnych i urządzeń użyteczności publicznej.

Zadania, jakie stawia przed strażami ustawa o strażach gminnych, wchodzą
w zakres zadań, które kryją się pod pojęciem bezpieczeństwo publiczne. Obecnie obok policji, której głównym zadaniem jest ochrona bezpieczeństwa ludzi oraz utrzymywanie bezpieczeństwa i porządku publicznego[12], istnieje wiele służb, straży i innych podmiotów, których działania pokrywają się z działaniami wchodzącymi w zakres pojęciowy zapewnienia bezpieczeństwa publicznego.

Gmina, jako podstawowa jednostka samorządu terytorialnego dąży do zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej również w zakresie bezpieczeństwa obywateli i ochrony porządku publicznego. Problematykę bezpieczeństwa społeczności lokalnych należy rozumieć znacznie szerzej. Zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Ustawa ta wymienia tylko przykładowe zadania własne gminy w zakresie zapewnienia porządku i bezpieczeństwa publicznego. Oznacza to, że gmina, jako jednostka samorządu terytorialnego w wykonywaniu zadań publicznych na swoim terenie jest suwerenna, a jej uprawnienia mogą być ograniczane tylko ustawami. Każda gmina realizuje to zadanie w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność, a to oznacza, że każda gmina w Polsce na swój własny sposób zapewnia bezpieczeństwo swoim mieszkańcom.

Narzędziem, które może być przez gminę wykorzystywane do zapewnienia porządku publicznego na jej terenie, mogą być straże gminne, miejskie, jako samorządowe, umundurowane formacje ochrony porządku publicznego spełniające służebną rolę wobec społeczności lokalnej. Straże tworzone są fakultatywnie przez radę gminy. Innym narzędziem w ręku gmin są też ochotnicze straże pożarne, działające w innej sferze bezpieczeństwa publicznego, jednak tu gminy mają małą możliwość narzucania im zadań.

W lipcu 1995 roku wprowadzając zmiany w ustawie o Policji rozszerzono uprawnienia straży, a także przyznano kompetencje radom gmin nie tylko do powoływania na ich terenie straży gminnych, ale umożliwiono gminom sąsiadującym ze sobą zawieranie porozumień o tworzeniu wspólnych straży. W ustawie zagwarantowano również strażnikom ochronę prawną, jaka przysługiwała funkcjonariuszom publicznym[13].

Istotne zmiany dotyczyły sposobu powoływania straży. O utworzeniu straży stanowiła rada gminy w drodze uchwały, po uprzednim porozumieniu z właściwym komendantem wojewódzkim Policji. Rada także określała w statucie szczegółowy zakres zadań, obowiązków i uprawnień straży gminnych, miejskich oraz ich strukturę, umundurowanie, dystynkcje i uzbrojenie – po porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych. Ustawa określała straż gminną, jako umundurowaną formację powołaną do ochrony porządku publicznego. Określono, iż funkcjonariusze straży gminnych, miejskich wykonują wyłącznie czynności administracyjno-porządkowe oraz niezbędne czynności mające na celu fizyczne zabezpieczenie miejsca zdarzenia. Jednocześnie funkcjonariusze uzyskali uprawnienia do oskarżania przed kolegium do spraw wykroczeń[14] oraz dokonywania czynności sprawdzających, ale tylko w zakresie spraw, w których wnioski o ukaranie złożyła straż. 6 września 1996 r. Minister Spraw Wewnętrznych wydał zarządzenie określające wzorcowy statut straży gminnych, miejskich. Zarządzenie precyzowało zakres działania straży oraz określało środki działania. Zadania określone w tym zarządzeniu to: zapobieganie popełnianiu wykroczeń i wykrywanie wykroczeń; ochrona porządku w miejscach publicznych; fizyczne zabezpieczenie, do czasu przybycia właściwych służb, miejsca popełnienia przestępstwa lub wykroczenia w celu utrzymania miejsca zdarzenia w takim stanie,
w jakim pozostawił je sprawca, a także zabezpieczenie miejsca wypadku lub awarii; współdziałanie z innymi organami służbami i instytucjami w zakresie informowania o: przestępstwach, wykroczeniach, których ściganie nie należy do straży, osobach potrzebujących natychmiastowej pomocy lekarskiej, po udzieleniu pierwszej pomocy odpowiedniej do sytuacji i wyposażenia, innych nieprawidłowościach i zagrożeniach dla życia i zdrowia ludzi albo mienia, awariach w sieci ciepłowniczej, telekomunikacyjnej, wodnokanalizacyjnej, energetycznej i gazowniczej, uszkodzeniach i stanie nawierzchni ulic i ciągów pieszych, stanie oznakowania i oświetlenia ulic oraz oznakowania robót prowadzonych w pasach drogowych; dowożenie lub doprowadzenie osób nietrzeźwych do izby wytrzeźwień lub miejsca zamieszkania, jeżeli osoby te zachowaniem swoim dają powód do zgorszenia w miejscu publicznym, znajdują się w okolicznościach zagrażających ich życiu lub zdrowiu innych osób; kontrola utrzymania ładu i czystości na terenie gminy.

W początkowym okresie rozwoju straży gminnych, miejskich brak było wizji, jakiego typu organem ma być straż. W praktyce ukształtowały się trzy kierunki: policyjny, który zakładał przekształcenie straży w organ typu policyjnego; porządkowy zakładający, że straże miejskie będą wykonywać zadania o charakterze typowo porządkowym; mieszany obejmujący sprawy związane z prewencją i porządkiem publicznym. Rozwój jednego z trzech kierunków był zdeterminowany ilością strażników przypadających na jednego mieszkańca miasta czy gminy.

W roku 1997 zaprezentowano rozwiązania, które kompleksowo usprawniają funkcjonowanie straży gminnych i miejskich. Stało się to możliwe dzięki uchwalonej ustawie o strażach gminnych.

Podstawową zasadą dotyczącą tworzenia straży jest dobrowolność. Rada gminy może, ale nie musi tworzyć straży. Straż jest tworzona po zasięgnięciu opinii właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego Policji, o czym powiadamiany jest wojewoda. Po otrzymaniu opinii lub nie, w ciągu 14 dni od złożenia wniosku o wydanie takiej opinii rada gminy może utworzyć straż gminną, miejską na podstawie stosownej uchwały rady gminy. Rada gminy nie jest związana opinią komendanta wojewódzkiego Policji, nawet w przypadku opinii negatywnej może utworzyć straż. Straże gminne, miejskie podlegają założycielskim organom samorządu terytorialnego. Ich działalność jest ściśle określona i ograniczona przepisami prawa. Całość kosztów związanych z funkcjonowaniem straży pokrywana jest z budżetu gminy. W każdym momencie rada gminy może zdecydować o likwidacji straży gminnej, zmianie jej statutu organizacyjnego oraz liczby etatów. Strażą kieruje komendant zatrudniany na podstawie umowy o pracę przez wójta, burmistrza (prezydenta miasta), po zasięgnięciu opinii właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego (stołecznego) Policji. Przełożonym komendanta jest wójt, burmistrz (prezydent miasta).

Po zmianie przepisów, w roku 1997 zakazano używania nazwy Policja Municypalna. Nazwa Policja została zastrzeżona tylko dla obecnie istniejącej Policji. W miastach i gminach miejskich dopuszczono używanie nazw straż miejska, a w gminach wiejskich - straż gminna.

Straż Miejska w Szczecinku została utworzona na podstawie Uchwały
Nr XXIII/130/91 Rady Miejskiej w Szczecinku z dnia 30 września 1991 roku
w sprawie powołania Straży Miejskiej w Szczecinku. Faktycznie rozpoczęła działalność od 1 lutego 1992 roku. Obecnie Straż Miejska w Szczecinku jest jednostką budżetową funkcjonującą w obsadzie 37 osobowej tj. 24 strażników łącznie z komendantem, 3 osoby zatrudnione na etatach cywilnych (księgowa, kadrowa i osoba prowadząca windykację mandatów) oraz 10 osób prowadzących obserwację w kamerach monitoringu miejskiego zatrudnionych w ramach robót publicznych.

Komendant straży zgodnie z udzielonymi mu pełnomocnictwami jest pracodawcą osób zatrudnionych w straży. Straż Miejska posiada radiowozy, rowery, łączność na wydzielonej częstotliwości, dodatkowo łączność w sieci OC miasta oraz CB. Szczególnie istotne jest wyposażenie radiotelefonów straży w częstotliwości sieci radiowej OC miasta, na której pracuje również miejski zespół zarządzania kryzysowego. Siedziba straży posiada zasilanie awaryjne pozwalające wykonywać zadania pomimo braku zasilania sieciowego. Straż obsługuje sieć monitoringu wizyjnego składającego się z 34 kamer. Praca straży odbywa się całodobowo. W nocy straż posiada własną służbę dyżurną oraz minimum patrol zmotoryzowany i obsługę monitoringu. Przez całą dobę realizowane jest telefoniczne i osobiste przyjmowanie zgłoszeń o potrzebie interwencji od mieszkańców, podmiotów i instytucji zapewniając natychmiastową reakcję. Wszelkie interwencje można zgłaszać pod numerem alarmowym 986. Zapraszamy też wszystkich kierowców niepewnych swojego stanu trzeźwości do bada dania alkotestem.

[1] J. Suproniuk, Policja miejska i przepisy policyjne w Polsce XIII-XVI w., [w:] Roczniki Dziejów Społecznych
i Gospodarczych,
tom 66, Poznań – Warszawa 2006, s.65

[1] Z. Góralski, Encyklopedia urzędów i godności w dawnej Polsce, Warszawa 2000, s. 17

[1] J. Suproniuk, Policja miejska i przepisy policyjne w Polsce XIII-XVI w., [w:] Roczniki Dziejów Społecznych
i Gospodarczych,
tom 66, Poznań – Warszawa 2006, s.65

[2] Z. Góralski, Encyklopedia urzędów i godności w dawnej Polsce, Warszawa 2000, s. 17

[3] J. Suproniuk, Miejskie służby porządkowe a społeczeństwo w Polsce XIV-XVI w., Przegląd Historyczny, Tom 90, Zeszyt 2, wyd. PAN, Warszawa 1999, s. 117-129.

[4] W. Smoleński, Mieszczaństwo warszawskie w końcu wieku XVIII, Warszawa 1976, s. 233

[5] P. Majer, Ustawy polskiej policji (1791 – 1990). Źródła z komentarzem, wyd. WSPol. Szczytno 2007, s. 68-76

[6] A. Abramski, J. Konieczny, Justycjariusze, hutmani, policjanci: z dziejów służb ochrony porządku w Polsce, Katowice 1988, s. 131-132

[7] A. Misiuk, Samorząd a Policja w Polsce w okresie międzywojennym [w:] Straże Miejskie w systemie organów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo i porządek publiczny, wyd. WSPol. Szczytno 1996, s. 181

[8] M. Urynowicz, Straż Obywatelska w Warszawie we wrześniu i październiku 1939 roku, [w:] Organy bezpieczeństwa i wymiar sprawiedliwości Polskiego Państwa Podziemnego, Warszawa 2005, s. 12.

[9] J. Gmitruk, Policja Polskiego Państwa Podziemnego, [w:] 80 lat w służbie państwa i narodu, wyd. WSPol. Szczytno 2001, s. 102 

[10] B. Sprengel, Ustrój organów administracji bezpieczeństwa i porządku publicznego, Włocławek 2004, s. 123

[11] I. Dziubek, R. Rojtek i inni: Straże gminne (miejskie) zasady ogólne działania poradnik, TARBONUS, Kraków-Tarnobrzeg 2010, s. 7

[12] Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji Dz. U. z 1990, nr 30 poz. 179 z późn. zm. Art. 1. 1. Tworzy się Policję, jako umundurowaną i uzbrojoną formację służącą społeczeństwu i przeznaczoną do ochrony bezpieczeństwa ludzi oraz do utrzymywania bezpieczeństwa i porządku publicznego.

[13] M. Bojarski, W Radecki: Kompendium dla strażników gminnych (miejskich). Wykroczenia. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1997, s. 21.

[14] Organy pozasądowe (Kolegia do spraw Wykroczeń), które od roku 1950 orzekały w I instancji
w sprawach o wykroczenia działały przy organach administracji do roku 1990, kiedy to zostały przejęte przez resort sprawiedliwości. W roku 2001 kolegia zostały zlikwidowane a ich sprawy przejęły sądy grodzkie.